Özel eğitime ihtiyaç duyulan çocuklarımızda müzik önemli yaşamlarında önemli yer tutmaktadır. Farkında olmadan da tuttukları ses ritimleri ve/veya el ayak ritimleri çocukların gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir. Kimi çocuklarda müzik yetersizliği görülmektedir. Müzik, yetersizliği olan çocukların eğitimlerinde kullanılan ve tüm gelişim alanlarını da destekleyen bir disiplin alanıdır. Ayrıca yetersizliği olan çocuklarla iletişim kurmada yararlanılacak en etkili yollardan biridir. Müzik, diğer insanların yaşamında olduğu kadar, ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocukların yaşamında da önemlidir. Çocukların bireysel farklılıklarına göre düzenlemelerin yer aldığı bir müzik eğitimi, onların bu alanda yeteneklerini geliştirmelerine olanak sağlar. Müzik dersinde bireysel ve gelişim özelliklerine dikkat edilerek plânlama yapılmasına ve her çocuğun performansı doğrultusunda gelişimine uygun olanaklar sağlanmasına çalışılmalıdır.

Ritim tutma çocukların yaşantısında çok önemlidir. Çünkü çocuk müziği sessizce oturup dinlemez, hareket etmek ister. Çocuklar ritme tutarken yerinde duramazlar. Farklı şekillerde hareket ederler ve her çocuk kendince çok güzel ritme tuttuğunu sanır. Yaptığı hareketler eğitimleri ve gelişimleri için önem arz etmektedir. Ritme ve müzikli hareketler çocuğun kendi yeteneklerini ve bu yeteneklerinin sınırlarını keşfetmesine yardımcı olur. Çocuğun bağımsız davranışlar kazanmasına ve grup etkinlikleri oluşturmasına olanak sağlar. Müzik eğitiminde, ritme ve ses çalışmalarına, doğadaki sesleri ve müziği dinleme, şarkı söyleme, söylediği şarkıyı dramatize etme gibi etkinliklere yer verilmelidir.

Müzik eğitimi sadece çalgı ve orkestra eşliğinde olan değil doğada meydana gelen ses olayları da birer ritimleridir. Bundan dolayı ki doğada gördüğümüz hayvan sesleri çocuk gelişimine katkı sağlamaktadır. Ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklara verilecek müzik eğitimiyle; göz kontağı kurma, sesleri tanıma, sesleri ayırt etme, sesin kaynağını bulma, vücudunu tanıma, basit ritme tutma, basit müzikli oyunlar oynama, yeni sözcükler kazanma, müzik aletlerini öğrenme becerilerinin kazandırılması amaçlanmaktadır.

Ritme tutma şekilleri farklılıklar gösterir. Bu farklılıklar içerisinde en yaygın olanlar: Yürüme, koşma ve sıçrama doğal ritimlerdir. Taklit edilen ritimler ise çocuğun hayal gücünü kullanarak yaptığı hareketlerdir. Çocuk vücudunun çeşitli kısımlarını kullanarak da ritme tutabilir (el çırpma, ayağını yere vurma vb.). Hızlı, yavaş, yüksek, alçak sesler kavramlarla ilişkilendirilerek öğretilebilir. Hızlı bir tempo için atın koşması, yavaş bir tempo için kaplumbağanın yürüyüşü, yüksek bir ses için gök gürültüsü, alçak bir ses için fısıltı kullanılabilir. Ritme aletleri müzik çalışmalarında önemli yer tutar. Bu aletler şarkı ve getirim öğretimi sırasında kullanılabilir. Şarkılar önce grupla birlikte söyletilmeli ve bütün çocukların katılımı sağlanmalıdır. Çocukların bireysel olarak şarkı söylemesi sonraya bırakılmalıdır. Şarkı söyleme sırasında şarkıya uygun yürüyüşler ve tempo tutmalar ritim duygusunun gelişmesine yardımcı olur.

Müzik, diğer disiplin alanlarıyla iç içedir. Diğer derslerdeki kavram ve konuların öğretiminde müzik dersinde yer alan becerilerden yararlanılabilir. Müzik eğitiminde çocuklarımıza gereken desteği önce aile vermeli daha sonra çocuk için yakın görülen çevre ve/veya arkadaş grubu vermelidir. Çocuk ne kadar önemli ve verimli olduğunu bilirse kendini daha rahat aşar ve gelişimine katkı sağlar. Şimdiden biz aile olarak çocuklarımıza başarılar dileriz.

Ali KUTAY